voyages... voyages...: października 2022

piątek, 7 października 2022

Praga - Nowe Miasto

Nowe Miasto to obecnie dzielnica Pragi położona na prawym brzegu Wełtawy, na południe i wschód od Starego Miasta, do 1784 r. samodzielny organizm miejski, obecnie główna dzielnica handlowa Pragi. Mimo swej nazwy, historia Nowego Miasta sięga XIV wieku. Założył je w 1348 r. Karol IV Luksemburski król czeski i cesarz Rzymski Narodu Niemieckiego. Miało ono połączyć obwarowaną siedzibę królewską Wyszehrad ze Starym Miastem i Hradczanami. W obrębie ówczesnych murów otaczających praskie miasta Nowe Miasto zajmowało trzecią część, a liczba mieszkańców praskich miast od 1378 r. podwoiła się. Miasto zostało zaprojektowane w sposób wyprzedzający swoją epokę - szerokie ulice i wielkie place targowe miały być godne roli stolicy Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego. Przyczynić się do tego miała również fundacja najstarszego w tej części Europy uniwersytetu, do której doszło w tym samym roku co lokacja Nowego Miasta.
Świetność Nowego Miasta nie trwała jednak długo. Wkrótce stało się jednym z najbiedniejszych rejonów Pragi, miejscem gdzie rodziły się radykalne ruchy społeczne i religijne. W okresie walk religijnych mieszkańcy gorąco popierali husytów. Podczas pierwszej defenestracji z Nowomiejskiego Ratusza wyrzucono katolickich rajców.
W 1784 r. Nowe Miasto straciło samodzielność i weszło, wraz z innymi historycznymi miastami w skład zjednoczonej Pragi jako jedna z dzielnic. Wielkie place targowe wokół których kręciło się życie zostały zamienione w place miejskie - targ koński w plac Wacława, a targ bydlęcy w plac Karola. Większość istniejących dzisiaj budynków pochodzi z drugiej połowy XIX wieku, kiedy władze miejskie rozpoczęły likwidację slumsów i całkowicie przebudowały dzielnicę. Ze starej zabudowy pozostała średniowieczna siatka ulic, kościoły i niektóre najbardziej wartościowe obiekty, a miejsce slamsów zajęły reprezentacyjne kamienice bogatych przedsiębiorców oraz gmachy użyteczności publicznej w różnych stylach architektonicznych (najbardziej widoczna jest secesja). Obecnie Nowe Miasto jest rzadziej odwiedzane przez turystów niż inne centralne dzielnice miasta; posiada jednak wiele interesujących i sprzyjających odpoczynkowi miejsc.
W poście tym nazwę traktuję dość umownie, ponieważ oprócz ciekawych zabytków Nowego Miasta pokażę Wyszehrad, który jako siedziba króla (Wysoki Zamek) administracyjnie do niego nie należał oraz pałac Troja w północnej części miasta poza jego murami.

Wieża Ratusza Nowomiejskiego

Ratusz Nowomiejski to jeden z najładniejszych budynków gotyckich w Pradze. Powstał w latach 1377 - 1418. W latach 1452 - 1456 z prawej strony dobudowano do niego wysoką wieżę. W jego historii najbardziej znanym faktem była pierwsza defenestracja z 20 lipca 1419 r., czyli wyrzucenie przez okna siedmiu katolickich rajców przez zradykalizowany rozjuszony tłum. Po połączeniu praskich miast w 1784 r. ratusz stracił swą funkcję administracyjną. Pozostawiono w nim sąd, a w wieży areszt i więzienie. W wieży wykonywano wyroki śmierci. Obecnie ratusz i wieża udostępnione są dla zwiedzających.

Ratusz Nowomiejski

Widok z wieży Ratusza Nowomiejskiego na otaczające domy i fragment placu Karola. Dawny nowomiejski rynek, a obecny plac Karola,

uważany za największy plac miasta, w XIX w. zamieniony został na park angielski z fontannami i licznymi pomnikami

znanych osobistości, naukowców i artystów czeskich.

Widok z wieży ratuszowej w kierunku kościoła Matki Boskiej Śnieżnej

Widok z wieży ratuszowej na Teatr Narodowy, wzgórze Petřin i Malą Stranę

Widok z wieży ratuszowej na Hradczany i katedrę św. Wita

Kościół śś. Henryka i Kunegundy (czes. Jindřicha a Kunhuty). Wybudowany został w II połowie XIV w. niedługo po założeniu przez Karola IV Nowego Miasta. Prace budowlane ruszyły wkrótce po 1351 roku, kiedy to rozgraniczono zasięg parafii św. Szczepana i św. Henryka. Ta pierwsza objęła górną (południową) część Nowego Miasta, zaś kościół św. Henryka dolną (północną). Kościół wzniesiony został jako budowla halowa z czworoboczną wieżą. Całość korpusu pierwotnie wieńczył okazały, wysoki, czterospadowy dach. Przez wieki kościół był wielokrotnie przebudowywany, jednakże jego zewnętrzny korpus pozostał bez zmian. Największą stratą była wymiana okazałego późnogotyckiego dachu, który nadawał budowli charakterystycznego dla epoki kształtu.

W tutejszej Galerii Narodowej w pałacu Sternberków na Hradczanach znajdują się te dwa obrazy Mistrza Ołtarza z Gutenstetten przedstawiające patronów kościoła, św. Henryka (Henryka II ostatniego cesarza Niemiec z Saskiej dynastii Ludolfingów) i jego żony św. Kunegundy Luksemburskiej.

Wieża Henrykowska (Jindřišska vež). Stojąca przy kościele śś. Henryka i Kunegundy jest najwyższą wolnostojącą wieżą w Pradze o wysokości 66 m. Jest to budowla gotycko-neogotycka. Została wzniesiona w latach 1472 - 1478 a w 1878 r. przebudowana w stylu neogotyckim. Zbudowana na planie kwadratu, w najwyższej kondygnacji przebita ostrołukowymi oknami, nakryta ostrosłupowym hełmem z iglicą ujętym w narożnikach mniejszymi iglicami. Na wieży zawieszony jest dzwon Maria z 1518 r.

Jindřišska wieża i kościół śś. Henryka i Kunegundy

Kościół św. Stefana. Zbudowany w II połowie XIV w. w pobliżu starszej rotundy św. Szczepana był przeznaczony na kościół parafialny południowej części Nowego Miasta. Jest to gotycki kościół trójnawowy o kształcie bazyliki z wysoką wieżą od zachodu nakrytą ostrosłupowym hełmem z mniejszymi wieżyczkami u podstawy. Nawę główną i prezbiterium nakrywa wspólny dwuspadowy dach, boczne nawy - dachy jednospadowe.

Fasada kościoła Matki Boskiej Śnieżnej. Budowę tej monumentalnej świątyni i klasztoru karmelitów rozpoczęto za panowania Karola IV w 1347 r. W zamyśle króla miała to być ogromna bazylika koronacyjna o długości 110 m i wysokości nawy głównej 40 m. Budowy nigdy nie ukończono z powodu wojen religijnych. Po 50 latach ukończono bardzo wysokie prezbiterium. Na początku XVII w. kościół przejęli franciszkanie, którzy dokonali częściowej przebudowy, m.in. obniżyli sklepienie do 33 m zastępując je renesansowym. W czasie rewolucji husyckiej kościół był świadkiem wielu burzliwych wydarzeń. Słynna pierwsza defenstracja rajców w Ratuszu Nowomiejskim rozpoczęła się od płomiennego kazania Jana Želivskiego w tym kościele. Następnie rozjuszony tłum przeszedł do kościoła św. Szczepana, powiesił księdza odprawiającego mszę, ruszył na ratusz i wyrzucił przez okna siedmiu rajców katolickich. Ci którzy nie zginęli zostali na dole dobici przez tłum.

Mozaika z wizerunkiem Matki Boskiej Śnieżnej na fasadzie kościoła

Kościół MB Śnieżnej - ołtarz główny. Pochodzący z 1650 r. jest najwyższym w Pradze wczesnobarokowym ołtarzem kolumnowym

sięgającym sklepienia. Wieńczy go krzyż o wysokości 7 m. Obraz w ołtarzu przedstawia historię założenia bazyliki

Matki Boskiej Śnieżnej w Rzymie, znanej jako papieska bazylika większa Santa Maria Maggiore.

Kościół MB Śnieżnej - dolna część głównego ołtarza. W całym ołtarzu znajduje się 18 figur aniołów i świętych.

Kościół MB Śnieżnej - górna część głównego ołtarza z wielką rzeźbą św. Michała Archanioła z szeroko rozpostartymi skrzydłami.

Kościół MB Śnieżnej - figury śś. Jana Chrzciciela i Piotra na ołtarzu głównym

Kościół MB Śnieżnej - figury śś. Pawła i Franciszka z Asyżu na ołtarzu głównym

Kościół MB Śnieżnej - boczny ołtarz Świętego Krzyża. Wnętrze kościoła utrzymane jest w jasnej tonacji,

natomiast wyposażenie w kolorze brązu i czerni

Kościół MB Śnieżnej - boczny ołtarz Zwiastowanie pędzla Vaclava V. Reinera

Kościół MB Śnieżnej - ambona

Sklepienie kościoła MB Śnieżnej

Widok kościoła MB Śnieżnej od strony ogrodu Franciszkańskiego. Przy kościele znajduje się bardzo ładny ogród

będący oazą spokoju w tej dość ruchliwej części miasta (niedaleko placu Wacława).

Kościół św. Ignacego Loyoli. Wybudowany w latach 1665 - 1670 dla zakonu jezuitów, którzy jednocześnie obok wznieśli kolegium.

Projektantami byli dwaj znani architekci okresu baroku Carlo Lurago i Paul Bayer.

Po kasacie zakonu pod koniec XVIII w. kościół stał się świątynią parafialną i funkcję tę pełni do dziś.

Fasada kościoła jezuitów

Górna część fasady kościoła jezuitów

Wnętrze kościoła jezuitów

Obraz w ołtarzu głównym kościoła jezuitów pędzla Jana J.Heinscha przedstawiający apoteozę św. Ignacego

Kościół jezuitów - boczny ołtarz Najświętszego Serca Pana Jezusa

Kościół jezuitów - boczny ołtarz Niepokalanego Serca NMP

Kościół jezuitów - ołtarz Świętego Krzyża w nawie bocznej

Kościół jezuitów - ambona

Opera Państwowa. Wzniesiona została w 1888 r. jako scena Narodowego Teatru Niemieckiego. Grano w niej przede wszystkim opery. W 1910 r. odbyła się tu m.in. światowa premiera opery "Elektra" Richarda Straussa pod dyrekcją samego kompozytora. W teatrze tym występowały słynne gwiazdy operowe jak: Emmy Destinn, Elisabeth Schwarzkopf, Enrico Caruso, Fiodor Szalapin, i dyrygenci jak: Gustav Mahler, Kurt Furtwängler i in. Po II wojnie światowej teatr upaństwowiono i obecnie jest on głównym teatrem operowym Pragi.

Muzeum Narodowe zamykające od południa plac Wacława wybudowane zostało na miejscu dawnej bramy końskiej. Ten neorenesansowy gmach wzniesiony został z latach 1880 - 1890 wg projektu Josefa Schultza, który wygrał konkurs. Budynek miał pomieścić gromadzone od lat zbiory, które nie miały stałej siedziby. Zaprojektowano go z dużym rozmachem - jego fasada ma 104 m długości, a wysokość do szczytu kopuły wynosi 70 m. W bocznych skrzydłach muzeum znajdują się m.in. ekspozycje historyczno-archeologiczne, mineralogiczne, geologiczno-paleontologiczne, numizmatyczne, teatralne i biblioteczne z cennymi starodrukami.

Muzeum Narodowe

Pomnik św. Wacława na tle Muzeum Narodowego

Pomnik św. Wacława. Już w XVII w. na placu Wacława stała rzeźba świętego autorstwa Jana J.Bendla, którą w 1879 r. przeniesiono na Wyszehrad. W 1894 r. rozpisano konkurs na nowy pomnik, który wygrał znany czeski rzeźbiarz Josef Myslbek. Przy konnym posągu świętego poniżej stoją patroni Czech - z przodu po lewej św. Ludmiła, po prawej św. Prokop z Sazawy, a z tyłu po lewej św. Agnieszka Czeska i po prawej św. Wojciech

Pomnik św. Wacława

Widok od pomnika św. Wacława na plac Wacława

Plac Wacława to raczej duża szeroka aleja wysadzana drzewami o długości 750 m i szerokości od 48 do 63 m. Otoczony jest okazałymi kamienicami i gmachami hoteli, banków, sklepów i restauracji. Jest on miejscem licznych spotkań, wieców i manifestacji prażan i Czechów.

Kościół św. Urszuli przy ul. Narodowej. To jeden z ciekawszych kościołów barokowych Nowego Miasta. Wewnątrz posiada

bardzo cenne wyposażenie (ołtarze, freski, obrazy, sztukaterie), niestety obowiązuje w nim zakaz robienia zdjęć.

Sklepienie kościoła św. Urszuli z freskami Jana J.Steinfelsa i sztukateriami Antonina K.Canevalle. Przypomina mi się tu zabawna historia. Po wejściu do kościoła z aparatem na szyi zostałem natychmiast namierzony przez czatującą u drzwi siostrę urszulankę, która nie omieszkała przypomnieć mi o zakazie fotografowania. Nawiązałem z nią krótką rozmowę informując, że w Polsce nie ma takiego zakazu i że nawet w sanktuarium w Częstochowie można robić zdjęcia, na co odpowiedziała, że wie co to jest Częstochowa, ale nigdy tam nie była. Na koniec pozwoliła mi zrobić zdjęcie sklepienia, uznając widocznie, że będzie to mniejsze przestępstwo i grzech niż sfotografowanie wspaniałego ołtarza.

Teatr Narodowy od frontu. Pierwsza nieudana próba założenia teatru, w którym sztuki będą grane w języku czeskim została podjęta w 1845 r. Po 5 latach w 1850 r. próba powiodła się i cesarz wydał zgodę, z zastrzeżeniem że budowa ma być sfinansowana ze składek obywateli, nie z funduszy państwa. Ogłoszono konkurs na projekt, który wygrał profesor Politechniki Praskiej Josef Zitek. Budowa ruszyła w 1868 r. Przy wyposażaniu teatru pracowali najznakomitsi czescy artyści. Otwarcie nastąpiło 11 czerwca 1881 r. Wykonana została czeska opera narodowa "Libusza" Smetany, którą dyrygował sam kompozytor. Niestety, po wykonaniu 12 przedstawień wybuchł pożar i teatr spłonął; prawdopodobnie od trwających jeszcze prac wykończeniowych. Ponownie ogłoszono zbiórkę i po 2 latach w 1883 r. odbudowany teatr został otwarty.

Zbliżenie na górną część balkonu z rzeźbami i kwadrygą

Nowa scena Teatru Narodowego. W latach 80 XX w. obok zabytkowego budynku postawiono wątpliwej urody nową scenę teatru ze szkła.

Najładniejszy widok Teatru Narodowego z mostu Legii na Wełtawie

Ten neogotycki pinakiel przy nabrzeżu Smetany to pomnik pierwszego cesarza Austrii Franciszka I.

Po odzyskaniu niepodległości pomnik przedstawiciela niechcianych Habsburgów zdemontowano

i przeniesiono do lapidarium Muzeum Narodowego.

W roku 2003 pomnik powrócił na swe stare miejsce nad Wełtawą.

Pomnik cesarza Austrii Franciszka I

Widok z Wyszehradu na miasto i Wełtawę. Położony na prawym wysokim brzegu Wełtawy był jednym z pierwszych miejsc osadnictwa na terenie Pragi. Mieszkał tu pierwszy legendarny książę Krok ze swoją córką Mladą i jej mężem Przemysłem Oraczem. W X w. powstał tu warowny gród Chrasten. Nazwa Wyszehrad pojawiła się za czasów Bolesława II. Dalszy rozwój zamek zawdzięcza Wratysławowi II, który w 1070 r. przeniósł swoją siedzibę z Hradczan, założył kapitułę i zainaugurował budowę bazyliki śś. Piotra i Pawła. Następnie znaczenie Wyszehradu zmalało ponieważ kolejni władcy za siedzibę obierali Zamek Praski. Dopiero Karol IV postawił nowe mury obronne łącząc je z murami Nowego Miasta, odnowił zamek i zadecydował, że to tu w kolebce Przemyślidów powinna zaczynać się droga królewska na koronację na Hradczanach.

Bazylika śś. Piotra i Pawła na Wyszehradzie. Górujące nad całym wzgórzem czarne wieże tej neogotyckiej świątyni są świadkami długiej historii tego miejsca. Pierwszy kościół romański w tym miejscu powstał w XI w. Na jego miejscu w XIII w. wybudowano kościół gotycki, który na przestrzeni wieków był kilka razy przebudowywany. Obecny wygląd wg projektu Josefa Mockera nadano mu w 1885 r.

Portal główny bazyliki śś. Piotra i Pawła na Wyszehradzie. Płaskorzeźby w tympanonie przedstawiają Sąd Ostateczny.

Bazylika śś. Piotra i Pawła na Wyszehradzie - lewy portal wejściowy

Bazylika śś. Piotra i Pawła na Wyszehradzie - prawy portal wejściowy

Bazylika śś. Piotra i Pawła na Wyszehradzie - ołtarz główny z rzeźbami patronów pośrodku i śś. Cyryla i Metodego po bokach.

Bazylika śś. Piotra i Pawła na Wyszehradzie - boczny ołtarz ze słynnym obrazem Matki Boskiej Deszczowej,

do którego pielgrzymowali wierni w czasie klęsk suszy. Po lewej stronie jest obraz św. Ludmiły, po prawej - św. Wacława.

Bazylika śś. Piotra i Pawła na Wyszehradzie - ołtarz Matki Boskiej Deszczowej. Obraz ten jest kopią,

oryginał znajduje się w tutejszej galerii Sztuki Średniowiecznej w klasztorze św. Agnieszki

Klasztor św. Agnieszki - oryginał obrazu wyszehrackiej Matki Boskiej Deszczowej.

Jest to jedna z wersji włoskiego wizerunku Matki Boskiej Pokornej (Madonna dell'Umilità).

Bazylika śś. Piotra i Pawła na Wyszehradzie - boczny ołtarz św. Marii Magdaleny ?

Bazylika śś. Piotra i Pawła na Wyszehradzie - boczny ołtarz św. Anny

Bazylika śś. Piotra i Pawła na Wyszehradzie -

ołtarz ukazujący wszystkich świętych i patronów Czech pod Chrystusem Ukrzyżowanym

Wnętrze bazyliki śś. Piotra i Pawła na Wyszehradzie.

Wnętrze bazyliki zachwyca wspaniałymi freskami barokowymi i secesyjnymi wykonanymi na początku XX w.

Wnętrze bazyliki śś. Piotra i Pawła na Wyszehradzie.

W bazylice znajduje się nieduży skarbiec z cennymi przedmiotami i szatami liturgicznymi

Skarbiec bazyliki śś. Piotra i Pawła na Wyszehradzie

Bazylika śś. Piotra i Pawła na Wyszehradzie - widok z boku

Bazylika śś. Piotra i Pawła na Wyszehradzie - widok od strony absydy

Cmentarz na Wyszehradzie - grób Antonina Dvořaka. Przy bazylice znajduje się cmentarz narodowy z grobami zasłużonych

przedstawicieli kultury, sztuki i nauki Czech. Stworzony został w 1869 r. na miejscu starego przykościelnego cmentarza z XVII w.

W 1902 r. wybudowano Slavin - ciąg krużganków pod którymi znajdują się groby lub tablice pamiątkowe sławnych Czechów.

Cmentarz na Wyszehradzie - grób Bedřicha Smetany kompozytora narodowego, twórcy m.in. oper "Sprzedana narzeczona" i "Libusza"

oraz cyklu poematów symfonicznych "Moja Ojczyzna", którego częścią jest słynna "Wełtawa".

Rotunda św. Marcina na Wyszehradzie wybudowana za czasów księcia Wratysława II (XI w.)

Widok z Wyszehradu na kościół Wniebowzięcia NMP i Karola Wielkiego. Ufundowany przez Karola IV przy klasztorze augustianów kościół

ma nietypowy kształt ośmioboku na wzór bazyliki w Akwizgranie, która jest miejscem spoczynku Karola Wielkiego.

Fundator kościoła Karol IV uważał Karola Wielkiego za swego patrona.

Pałac Troja. Uciekając od miejskiej ciasnoty, wielu bogatych właścicieli decydowało się budować swoje rezydencje poza murami miasta. Przykładem takim są Šternberkowie, którzy pod koniec XVII w. wybudowali swoją nową siedzibę na północnych obrzeżach miasta w Troi. Projektantem pałacu był znany francuski architekt J.B. Mathey, który w tym przypadku wzorował się na podmiejskich rzymskich willach. Wnętrza są wspaniale dekorowane freskami, wiele sal ma swój styl i charakter. W środkowej części pałacu znajduje się wielka na dwa piętra sala cała ozdobiona freskami z 1690 r. pod nazwą "Apoteoza Habsburgów". Autorami tej kompozycji są holenderscy malarze Abraham i Izaak Godijn. W całym pałacu obowiązuje zakaz fotografowania.