piątek, 19 sierpnia 2022

Murowana cerkiew łemkowska w Trzcianie

TRZCIANA to sąsiadująca z Tylawą niewielka wieś w powiecie krośnieńskim, w gminie Dukla. Lokowana na prawie wołoskim przed rokiem 1505. 50 lat później kasztelan biecki przeniósł ją na prawo niemieckie. W XVII w. na pobliskim wzgórzu Zaśpit stacjonowały oddziały konfederatów barskich. W 1944 r. podczas operacji dukielskiej we wsi przebywały wojska radzieckie. We wsi w pewnej odległości od głównej drogi Barwinek-Rzeszów stoi dawna cerkiew greckokatolicka p.w. Narodzenia Bogurodzicy z II połowy XVII w. Jest to niewielka świątynia przypominająca cerkwie łemkowskie w stylu północno-wschodnim - trzyczęściowa z prostą wieżą od zachodu. Jest to budowla murowana, orientowana, z przedsionkiem, kryta blaszanym dachem z dwoma baniastymi hełmami. Przed cerkwią stoi mała dzwonnica szkieletowa. Ta niewielka malownicza cerkiew posiada bardzo ciekawe wnętrze. Wspaniały kompletny ikonostas autorstwa ojca i syna, Pawła i Jana Bogdańskich (zgodnie z informacją na Wikipedii). Jest on bardzo podobny, a niekiedy wręcz identyczny z ikonostasem w słynnej drewnianej cerkwi w Kwiatoniu, którego autorem jest Michał Bogdański, bratanek Pawła. Dla porównania zainteresowanych odsyłam do mojego posta Drewniane cerkwie łemkowskie nr 11. Była to ta sama rodzina artystów, więc nie wykluczone, że mogli kopiować swoje prace. Ponadto na ścianach i sklepieniu cerkiew ma bardzo piękną polichromię, sądzę, że tych samych autorów. Jest to jedna z ciekawszych cerkwi karpackich zasługująca na większe zainteresowanie i popularyzację. Tymczasem trudno jest nawet do niej dojechać, ponieważ przy drodze szybkiego ruchu po której pędzą liczne TIR'y, z której ją widać w oddali nie ma żadnego kierunkowskazu przy prowadzącej do niej wąskiej asfaltowej dróżce. Po schizmie tylawskiej parafia przeszła na prawosławie. Po wysiedleniu ludności łemkowskiej po II wojnie światowej cerkiew została przejęta przez Kościół rzymskokatolicki, który jak widać bardzo o nią dba. Obecnie jest to kościół p.w. Chrystusa Króla parafii w Trzcianie-Zawadce.  

Cerkiew Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie
 
  Cerkiew Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie 
 
Cerkiew Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie
 
Cerkiew Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie 
 
Cerkiew Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie  
 
Cerkiew Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie  
 
Hełmy cerkwi Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie

Wnętrze cerkwi Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie 
 
Ikonostas cerkwi Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie

Środkowa  część ikonostasu cerkwi Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie
 
Cerkiew Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie - lewa górna część ikonostasu (prazdniki, Deesis i prorocy)
 
 Cerkiew Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie - prawa górna część ikonostasu (prazdniki, Deesis i prorocy)

Ikonostas cerkwi Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie - ikona namiestna św. Mikołaja. 
Trzy pierwsze ikony namiestne różnią się tylko rozmiarem postaci od tych w Kwiatoniu - tutaj są en pied, w Kwiatoniu w 3/4.
 
Ikonostas cerkwi Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie - ikona namiestna Matki Boskiej Hodegetrii
 
Ikonostas cerkwi Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie - ikona namiestrna Chrystusa Nauczającego 
 
Ikonostas cerkwi Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie - ikona namiesna św. Dymitra. 
Chciałbym zwrócić uwagę, że w tym rzędzie brak jest ikony chramowej.
 
Ikonostas cerkwi Narodzenia Bogurodzicy - carskie wrota

Ikonostas cerkwi Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie - prawe diakońskie wrota

Ikonostas cerkwi Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie - "Ostatnia Wieczerza", centralna ikona w rzędzie prazdników
Wszystkie prazdniki są identyczne jak w Kwiatoniu.
 
Ikonostas cerkwi Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie - dwie ikony z rzędu prazdników: Narodzenie NMP i Zwiastowanie NMP
 
Ikonostas cerkwi Narodzenia NMP w Trzcianie - dwie ikony z rzędu prazdników: Boże Narodzenie i Ofiarowanie w Świątyni 
 
Ikonostas cerkwi Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie - dwie ikony z rzędu prazdników: Chrzest w Jordanie i Wjazd Pana Jezusa do Jerozolimy 
 
Ikonostas cerkwi Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie - dwie ikony z rzędu prazdników: Zmartwychwstanie i Wniebowstąpienie 
 
Ikonostas cerkwi Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie - dwie ikony z rzędu prazdników
Zesłanie Ducha Świętego i Przemienienie Pańskie na Górze Tabor
 
Ikonostas cerkwi Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie - dwie ikony z rzędu prazdników: Zaśnięcie NMP i Podwyższenie Krzyża Świętego
 
Ikonostas cerkwi Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie - Chrystus Pantokrator, centralna ikona rzędu Deesis
Ikona ta jest identyczna jak w Kwiatoniu.
 
Ikonostas cerkwi Narodzenia NMP w Trzcianie - apostołowie śś. Piotr i Andrzej z rzędu Deesis 
 
Ikonostas cerkwi Narodzenia NMP w Trzcianie - apostołowie śś. Jan i Jakub Starszy z rzędu Deesis  
 
Ikonostas cerkwi Narodzenia NMP w Trzcianie - apostołowie śś. Szymon i Bartłomiej z rzędu Deesis  
 
Ikonostas cerkwi Narodzenia NMP w Trzcianie - apostołowie śś. Juda Tadeusz i Jakub Młodszy z rzędu Deesis  
 
Ikonostas cerkwi Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie - prorocy Starego Testamentu, w górnym tondzie Dawid i Salomon 
 
Ikonostas cerkwi Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie - prorocy Starego Testamentu, 
w górnym tondzie Mojżesz i Aaron, w lewym dolnym - Melchizedek
 
Cerkiew Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie - tabernakulum

Cerkiew Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie - antepedium ołtarza głównego "Ofiara Abrahama" 
 
Cerkiew Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie - polichromia "Sąd Ostateczny" na sklepieniu nawy
 
Cerkiew Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie - polichromia "Boże Narodzenie" na sklepieniu babińca
 
Cerkiew Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie - polichromia św. Konstantyn na ścianie babińca 
 
Cerkiew Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie - polichromia św. Helena na ścianie babińca 
 
Cerkiew Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie - polichromia śś. Włodzimierz i Olga, którzy schrystianizowali Ruś Kijowską
 
Cerkiew Narodzenia Bogurodzicy w Trzcianie - polichromia śś. Borys i Gleb, męczennicy cerkwi prawosławnej