Bieszczadzkie cerkwie bojkowskie

W Bieszczadach zachowało się tylko 5 cerkwi bojkowskich, z czego cztery w: Równi, Smolniku oraz z Grąziowej i Rosolina znajdujące się w skansenie w Sanoku, są w bardzo dobrym stanie, zaś piąta w Liskowatem jest mocno zniszczona i popada w ruinę. 

Cerkiew w RÓWNI jest jedną z najpiękniejszych cerkwi bieszczadzkich, odznaczająca się malowniczą, silnie rozczłonkowaną sylwetką. Znajduje się we wsi położonej 3 km na południe od Ustrzyk Dolnych na niewielkim wzniesieniu nad potokiem Olcha. Budowla orientowana, konstrukcji zrębowej, w górnych partiach obita gontem. Każda z trzech części: prezbiterium, nawa i babiniec nakryte są kopułami; środkowa najbardziej imponująca, ośmiopołaciowa z podwójnym okapowym daszkiem. Wzniesiona w I połowie XVIII w. jako cerkiew greckokatolicka pod wezwaniem Opieki Bogurodzicy. Po II wojnie światowej użytkowana była jako magazyn materiałów budowlanych, odremontowana w latach 60., w 1972 r. została przekazana wiernym obrządku rzymskokatolickiego; w 1975 r. przeprowadzono kolejny gruntowny remont. Obecnie jest to kościół  rzymskokatolicki pod wezwaniem Matki Boskiej Wspomożenia Wiernych. Z dawnego wyposażenia nie zachowało się nic.  Wielki barokowy krucyfiks przywieziony w 1945 r. do Przemyśla przez uchodźców ze wschodu, znajdujący się nad ołtarzem, podarowany został kościołowi w 1973 r. przez biskupa Tokarczuka. Ponadto na wyposażeniu kościoła jest bardzo dobra kopia cudownej ikony Matki Boskiej Łopieńskiej w typie Eleusy, której oryginał znajduje się w Polańczyku.

Cerkiew w Równi

Cerkiew w Równi

Cerkiew w Równi

Cerkiew w Równi

Cerkiew w Równi

Cerkiew w Równi

Cerkiew w Równi

Cerkiew w Równi

Cerkiew w Równi

Cerkiew w Równi

Cerkiew w Równi

Cerkiew w Równi

Krucyfiks pochodzący ze wschodu, podarowany kościołowi przez biskupa Tokarczuka

 Krucyfiks ze wschodu podarowany kościołowi przez biskupa Tokarczuka

Kopia ikony Matki Boskiej Łopieńskiej w typie Eleusy

Położona malowniczo na wzgórzu nieco oddalonym od szosy z Ustrzyk Dolnych do Ustrzyk Górnych, cerkiew w SMOLNIKU należy do najcenniejszych cerkwi bieszczadzkich. Orientowana, konstrukcji zrębowej, górne partie pokryte gontem, trójdzielna. Każda z 3 części – prezbiterium, szersza nawa i babiniec w kształcie kwadratu – nakryta łamanym dachem krytym gontem. Wzniesiona pod koniec XVIII w. jako cerkiew greckokatolicka pod wezwaniem św. Michała Archanioła. Po 1951 r. opuszczona, w latach 1969-1973 zajmowali się nią konserwatorzy z marnym skutkiem. Ostatecznie remont ukończono w 1975 r., rok po przekazaniu jej parafii rzymskokatolickiej. Obecnie jest to kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP. Z dawnego wyposażenia zachowała się polichromia w prezbiterium w postaci pozostałości zwieńczenia ikonostasu. 

Cerkiew w Smolniku

Cerkiew w Smolniku

Cerkiew w Smolniku

Cerkiew w Smolniku

Cerkiew w Smolniku

Cerkiew w Smolniku

Wnętrze cerkwi w Smolniku

Wnętrze cerkwi w Smolniku

LISKOWATE to wieś położona niedaleko granicy ukraińskiej 3 km na północ od Krościenka. Niedaleko od szosy wśród drzew znajduje się tam dawna cerkiew greckokatolicka z I połowy XIX w. pod wezwaniem Narodzenia Bogurodzicy. W latach 50. zamieniona na magazyn, wyremontowana w latach 60., po 1974 r. pełniła rolę rzymskokatolickiego kościoła filialnego parafii w Krościenku. Po wybudowaniu nowego kościoła opuszczona, coraz bardziej popada w ruinę.  

Cerkiew w Liskowatem

Cerkiew greckokatolicka p.w. Narodzenia Bogurodzicy z 1731 r. z GRĄZIOWEJ, nieistniejącej wsi w okolicy Arłamowa.  

Po wysiedleniu wszystkich mieszkańców w latach 1944-1947 r. we wsi pozostała tylko ta drewniana cerkiew i resztki zdziczałych sadów. We wnętrzu cerkwi zachowała się polichromia i fragmenty ikonostasu. Pozostałe wyposażenie zostało zniszczone bądź rozgrabione. W 1968 r. cerkiew została przeniesiona do skansenu w Sanoku. Jest to drewniana cerkiew, konstrukcji zrębowej, poszyta gontem, orientowana. W zewnętrznej bryle budynku zwracają uwagę dwukondygnacyjne podcienia - dolne obiegające wejście główne i nawę oraz górne nad przedsionkiem. Cerkiew ma dachy namiotowe nad każdą z trzech części, zwieńczone cebulastymi sygnaturkami. Obok cerkwi stoi drewniana dzwonnica z 1712 r. pochodząca z Sierakościec koło Przemyśla.

Cerkiew z Grąziowej

Cerkiew z Grąziowej

Na miejscu zdekompletowanego oryginalnego ikonostasu z Grąziowej umieszczono ikonostas z XVIII w. 
z cerkwi p.w. św. Bazylego Wielkiego w Poździaczu (Leszno Podkarpackie).

Cerkiew z nieistniejącej wsi ROSOLIN p.w. św. Onufrego Pustelnika z 1750 r. W czasie walk z UPA wieś została doszczętnie zniszczona, przetrwała tylko cerkiew i dzwonnica, które w 1960 r. zostały przeniesione do skansenu w Sanoku. Ta niewielka drewniana świątynia, konstrukcji zrębowej, kryta gontem i orientowana, składa się z przedsionka, nawy, prosto zamkniętego prezbiterium i zakrystii przy północnej ścianie prezbiterium. Wyposażenie jest oryginalne. Wystrój tworzą trzy ołtarze w późnobarokowej obudowie, z których główny ukazuje patrona świątyni adorującego koronację Matki Boskiej i dwa boczne: św. Jana Nepomucena i św. Mikołaja Cudotwórcy. Do 1947 roku cerkiew była użytkowana jako filia parafii greckokatolickiej w Polanie, lecz układ architektoniczno-przestrzenny, wyposażenie w nastawy ołtarzowe oraz ikonografia wskazują na pierwotne przeznaczenie dla obrządku rzymskokatolickiego.

Cerkiew z Rosolina

 

Wnętrze cerkwi z Rosolina