voyages... voyages...: Drewniane cerkwie łemkowskie nr 12

sobota, 12 października 2019

Drewniane cerkwie łemkowskie nr 12

Beskid Niski - Dolina Ropy (część III)

Podążając Doliną Ropy dalej na północ, w tym poście przedstawię według kolejności następujące trzy cerkwie:

Uście Gorlickie, Kunkowa i Leszczyny

UŚCIE GORLICKIE to duża wieś o charakterze miasteczka ok. 5 km na północ od Kwiatonia. Przed wojną zamieszkałe głównie przez Łemków nazywało się Uściem Ruskim. Przy głównym placu wsi na skrzyżowaniu dróg znajduje się dawna cerkiew greckokatolicka pod wezwaniem św. Paraskewy z 1786 r. Cerkiew była odnawiana w XIX i XX w. Po 1947 r. funkcjonowała jako kościół pod wezwaniem Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. Po powrocie w 1956 r. do Uścia części dawnych mieszkańców, w cerkwi odprawiano nabożeństwa dla greckich i rzymskich katolików. W 1997 r. otwarto nieopodal nowy murowany kościół i cerkiew wróciła do grekokatolików. Jest to cerkiew trójdzielna typu północno-zachodniego. Posiada podwójnie łamane dachy i dużą izbicową wieżę obejmującą babiniec. Dachy pokryte blachą zwieńczone są baniastymi hełmami.

Cerkiew św. Paraskewy w Uściu Gorlickim

Wieża cerkwi św. Paraskewy w Uściu Gorlickim

Cerkiew św. Paraskewy w Uściu Gorlickim

Cerkiew św. Paraskewy w Uściu Gorlickim. Z tyłu widoczny nowy kościół

Cerkiew św. Paraskewy w Uściu Gorlickim

Ikonostas cerkwi św. Paraskewy w Uściu Gorlickim - stan z roku 2014

Ikonostas cerkwi św. Paraskewy w Uściu Gorlickim - stan z roku 2020 po renowacji lewej strony rzędu prazdników i deesis

Ikonostas cerkwi św. Paraskewy w Uściu Gorlickim - lewa skrajna ikona namiestna św. Mikołaja

Ikonostas cerkwi św. Paraskewy w Uściu Gorlickim - ikona namiestna Matki Boskiej Hodegetrii

Ikonostas cerkwi św. Paraskewy w Uściu Gorlickim - ikona namiestna Chrystusa Nauczającego

Ikonostas cerkwi w Uściu Gorlickim - ikona chramowa św. Paraskewy

Ikonostas cerkwi sw. Paraskewy w Uściu Gorlickim - carskie wrota

Ikonostas cerkwi św. Paraskewy w Uściu Gorlickim - lewe diakońskie wrota

Ikonostas cerkwi św. Paraskewy w Uściu Gorlickim - prawe diakońskie wrota

Ikonostas cerkwi św. Paraskewy w Uściu Gorlickim - trimorfon centralna ikona rzędu deesis

Lewa strona prazdników i deesis - stan z roku 2020 po renowacji

Ikonostas cerkwi św. Paraskewy w Uściu Gorlickim - prawa strona rzędów prazdników i deesis. Ta część odnawiana była kilka lat wcześniej.

Ikonostas cerkwi św. Paraskewy w Uściu Gorlickim - antepedium "Św. Mikołaj ratuje tonącego"

Ikonostas cerkwi św. Paraskewy w Uściu Gorlickim - antepedium pod ikoną namiestną Hodegetrii,

niezwykle rzadka i uważana za niekanoniczną płaskorzeźba "Grzech Pierworodny"

Ikonostas cerkwi św. Paraskewy w Uściu Gorlickim

niekanoniczne płaskorzeźbione antepedium "Wywyższenie węża na pustyni"

Ikonostas cerkwi w Uściu Gorlickim
antepedium "Św. Paraskewa u bram Konstantynopola"

Cerkiew św. Paraskewy w Uściu Gorlickim - boczny ołtarz Matki Boskiej z Dzieciątkiem

Cerkiew św. Paraskewy w Uściu Gorlickim - boczny ołtarz Zmartwychwstanie

Cerkiew św. Pasraskewy w Uściu Gorlickim - ikona świętego kościoła wschodniego

Cerkiew św. Paraskewy w Uściu Gorlickim - polichromia Opieki Bogurodzicy (Pokrow) na sklepieniu cerkwi

KUNKOWA to kolejna wioska w dolinie potoku Przysłup. Na zachód od głównej drogi wiejskiej na stoku wzniesienia, na cmentarzu stoi dawna cerkiew greckokatolicka, obecnie prawosławna pod wezwaniem św. Łukasza Ewangelisty z 1868 r. Po 1947 r. użytkowana była jako kościół, a w 1968 r. przekazana została prawosławnym. Wielokrotnie remontowana, m.in. na początku XX w. oraz w latach 1969-1970, w latach 90. XX wieku i w 2002 r. Jest to cerkiew typu północno-zachodniego. Nad nawą dach namiotowy łamany, nad prezbiterium i babińcem kalenicowy. Duża pochyła wieża dostawiona jest do babińca. Dachy i wieżę wieńczą pokaźne baniaste hełmy.

Cerkiew św. Łukasza Ewangelisty w Kunkowej

Dachy cerkwi św. Łukasza Ewangelisty w Kunkowej

Cerkiew św. Łukasza Ewangelisty w Kunkowej

LESZCZYNY to wieś w dolnym biegu potoku Przysłup 2 km na północ od Kunkowej. Przy skrzyżowaniu dróg w środkowej części wsi na cmentarzu stoi dawna cerkiew greckokatolicka pod wezwaniem św. Łukasza Ewangelisty z 1835 r. Po 1947 r. użytkowana była jako kościół rzymskokatolicki, a w 1968 r. przekazana została prawosławnym. Jest to cerkiew typu północno-zachodniego. Prezbiterium i nawa kryte łamanymi dachami namiotowymi. Pochyła izbicowa wieża z zachatą obejmuje babiniec. Dachy i wieża zwieńczone są dużymi baniastymi hełmami. Cerkiew leży pośrodku rozległej doliny. Jadąc z Bielanki prezentuje się wyjątkowo pięknie na tle otaczających ją drzew z rozległym widokiem na pola i lasy.